Rusbult’s Investment Model เป็นทฤษฎีทางจิตวิทยาที่พัฒนาโดย Caryl Rusbult ในปี 1980 เพื่ออธิบายเหตุผลที่ผู้คนยังคงอยู่ในความสัมพันธ์ โดยมุ่งเน้นไปที่ปัจจัยที่มีผลต่อความมุ่งมั่นในความสัมพันธ์ แทนที่จะเป็นเพียงการวิเคราะห์ต้นทุนและผลประโยชน์เหมือนในทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทางสังคม (Social Exchange Theory)
เมื่อความสัมพันธ์ดำเนินไปตลอดช่วงอายุขัย ความยืนยาวและความสำเร็จของความสัมพันธ์สามารถคาดการณ์ได้โดยใช้เกณฑ์สามประการ ซึ่งกำหนดโดยโมเดลการลงทุนของ Rusbult
Investment refers to both tangible and intangible assets in a relationship. Tangible investments are quantifiable, physical investments such as money and children, whereas intangible or immaterial investments could refer to happy memories.
การลงทุน หมายถึงทรัพย์สินทั้งที่จับต้องได้และจับต้องไม่ได้ในความสัมพันธ์ การลงทุนที่จับต้องได้คือการลงทุนที่วัดปริมาณได้ เช่น เงินและลูกๆ ในขณะที่การลงทุนที่จับต้องไม่ได้หรือไม่มีวัตถุอาจหมายถึงความทรงจำดีๆ
ตาม Rusbult (1980) ได้กล่าวไว้ว่า:
Commitment to a relationship is said to be a function not only of the relationship outcome value, but also the quality of the best available alternative and the magnitude of the individual’s investment in the relationship (p. 172)
การมุ่งมั่นในความสัมพันธ์นั้นกล่าวกันว่าไม่ได้ขึ้นอยู่กับผลลัพธ์ของความสัมพันธ์เท่านั้น แต่ยังขึ้นอยู่กับคุณภาพของทางเลือกที่ดีที่สุดที่มีอยู่และขนาดของการลงทุนของแต่ละบุคคลในความสัมพันธ์นั้นด้วย (หน้า 172)
Rusbult's Investment Model of Commitment
According to Rusbult (1980, 1983), couples maintain levels of commitment in relationships for three reasons:
Satisfaction: How well the relationship satisfies the person's needs and wants. ความสัมพันธ์นั้นตอบสนองความต้องการและความปรารถนาของบุคคลได้ดีเพียงใด
Comparison with alternatives: How other relationships compare to the current one, and how well they could fulfil needs in comparison (especially if the current one does not fulfil needs well).ความสัมพันธ์อื่นเปรียบเทียบกับความสัมพันธ์ปัจจุบันเป็นอย่างไร และความสัมพันธ์เหล่านั้นสามารถตอบสนองความต้องการได้ดีเพียงใดเมื่อเปรียบเทียบกัน (โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากความสัมพันธ์ปัจจุบันไม่ตอบสนองความต้องการได้ดีนัก)
Investment size: How much a person has put into a relationship overall.จำนวนเงินที่บุคคลหนึ่งใส่ลงไปในความสัมพันธ์โดยรวม
องค์ประกอบหลักของ Rusbult’s Investment Model
-
ระดับความพึงพอใจ (Satisfaction Level):
- ความพึงพอใจในความสัมพันธ์ขึ้นอยู่กับการเปรียบเทียบระหว่างผลประโยชน์และต้นทุนที่ได้รับจากความสัมพันธ์นั้นๆ หากผู้คนรู้สึกว่าผลประโยชน์มากกว่าต้นทุน พวกเขาจะมีแนวโน้มที่จะรู้สึกพึงพอใจและมีความมุ่งมั่นต่อความสัมพันธ์
ผู้คนจะต้องได้รับคุณค่าเชิงบวกจากความสัมพันธ์ อย่างไรก็ตาม ความพึงพอใจอาจต่ำและความมุ่งมั่นอาจสูง ซึ่งอาจสวนทางกับสัญชาตญาณ เมื่อมีเกณฑ์อื่นๆ เข้ามามีบทบาท
-
การเปรียบเทียบกับทางเลือก (Comparison with Alternatives):
- ผู้คนมักจะถามตัวเองว่า "ความต้องการของฉันจะได้รับการตอบสนองดีกว่าหรือไม่ถ้าฉันอยู่ในความสัมพันธ์อื่น?" การเปรียบเทียบนี้ช่วยให้ผู้คนประเมินว่าความสัมพันธ์ปัจจุบันมีความคุ้มค่าหรือไม่เมื่อเปรียบเทียบกับทางเลือกอื่นๆ
เมื่อเวลาผ่านไป คู่รักต่างก็ลงทุนกันมากขึ้นทั้งในด้านอารมณ์ สังคม (เช่น เพื่อนที่มีการแบ่งปัน) รวมถึงทางการเงินด้วย ตัวอย่างเช่น พวกเขาอาจเสียสละอาชีพการงานเพื่อความสัมพันธ์ นี่แสดงถึงการลงทุนจำนวนมากซึ่งให้ความเฉื่อยในการต่อต้านการเลิกกัน
จากการทุ่มเทเวลาและความพยายามทั้งหมดในการสร้างความสัมพันธ์และชีวิตร่วมกัน ความคิดที่จะออกจากความสัมพันธ์ทำให้เกิดความรู้สึกไม่ลงรอยกันที่ไม่พึงประสงค์ ผู้คนจึงสรุปว่าพวกเขายังคงรักกับคู่ของตนอยู่ บางทีนี่อาจเป็นสาเหตุที่หลายๆ คนดูเหมือนจะอยู่ในความสัมพันธ์แม้ว่าความพึงพอใจจะต่ำก็ตาม การหลีกเลี่ยงความรู้สึกเชิงลบที่เลวร้ายกว่านั้นเกิดจากความไม่ลงรอยกันทางความคิด
-
ขนาดของการลงทุน (Investment Size):
- การลงทุนในความสัมพันธ์สามารถแบ่งออกเป็นสองประเภท:
- การลงทุนภายใน (Intrinsic Investments): เช่น เวลา เงิน และความพยายามที่ใช้ในความสัมพันธ์
- การลงทุนภายนอก (Extrinsic Investments): เช่น ความทรงจำที่ดีและความสัมพันธ์กับเพื่อนที่เกิดจากความสัมพันธ์นั้น
- Rusbult ชี้ให้เห็นว่าการลงทุนที่มากขึ้นจะเพิ่มโอกาสที่คู่รักจะอยู่ด้วยกัน เนื่องจากการลงทุนเหล่านี้ทำให้การเลิกราเป็นเรื่องที่ยากขึ้น
- การลงทุนในความสัมพันธ์สามารถแบ่งออกเป็นสองประเภท:
ความสัมพันธ์จะได้รับการดูแลรักษาหรือสิ้นสุดลงอย่างไร โดยพิจารณาจากปัจจัยหลักสามประการ:
การลงทุน (Investment): หมายถึงสิ่งที่บุคคลได้ใส่ลงไปในความสัมพันธ์ ซึ่งไม่สามารถนำกลับคืนมาได้ เช่น เวลา, อารมณ์, เงินทอง, หรือความพยายาม ตัวอย่างเช่น การลงทุนในความสัมพันธ์ระยะยาวอาจรวมถึงการสร้างบ้านร่วมกัน หรือการมีบุตร
ความพอใจในความสัมพันธ์ (Satisfaction): หมายถึงความพอใจหรือความสุขที่บุคคลได้รับจากความสัมพันธ์นั้นๆ ซึ่งสามารถวัดได้จากการเปรียบเทียบความรู้สึกที่มีต่อคู่รักปัจจุบันกับความคาดหวังของตนเอง
ทางเลือกอื่น (Alternatives): หมายถึงการเปรียบเทียบกับตัวเลือกอื่นๆ ที่อาจมีในชีวิต เช่น การอยู่คนเดียวหรือการมีความสัมพันธ์กับคนอื่น ตัวเลือกเหล่านี้อาจจะทำให้รู้สึกว่าเป็นไปได้ที่จะมีชีวิตที่ดีขึ้นหากออกจากความสัมพันธ์ปัจจุบัน
ตามทฤษฎีนี้ การตัดสินใจที่จะอยู่ในความสัมพันธ์หรือออกจากมันจะขึ้นอยู่กับการเปรียบเทียบระหว่างความพอใจในความสัมพันธ์, สิ่งที่ลงทุนไปแล้ว, และทางเลือกอื่นๆ ที่มีอยู่ ถ้าความพอใจสูง, การลงทุนมาก, และทางเลือกอื่นไม่ดีกว่าความสัมพันธ์ปัจจุบัน ผู้คนมักจะเลือกที่จะอยู่ต่อ ในทางกลับกัน ถ้าความพอใจต่ำ, การลงทุนไม่มาก, และทางเลือกอื่นดีกว่าความสัมพันธ์ปัจจุบัน คนอาจเลือกที่จะออกจากความสัมพันธ์นั้น
Rusbult's Investment Model จึงช่วยให้เข้าใจถึงปัจจัยที่มีผลต่อความยั่งยืนของความสัมพันธ์ และสามารถอธิบายได้ว่าทำไมบางคู่รักถึงตัดสินใจที่จะยังคงอยู่ด้วยกันหรือแยกทาง
เราจะแยกความแตกต่างระหว่างโมเดลการลงทุนของ Rusbult กับทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทางสังคมได้อย่างไร?
รูปแบบการลงทุนของ Rusbult เป็นการขยายทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทางสังคมซึ่งแนะนำว่าผู้คนที่อยู่ในความสัมพันธ์จะต้องวิเคราะห์ต้นทุนและผลประโยชน์ของการอยู่ในความสัมพันธ์นั้นอยู่เสมอ รวมไปถึงระดับการลงทุน (เวลา ความพยายาม เงิน ฯลฯ) และการเปรียบเทียบกับคู่ครองในอดีตหรือในอนาคตคนอื่นๆ
รัสบูลต์สำรวจว่าความพึงพอใจ การเปรียบเทียบกับทางเลือกอื่น และระดับการลงทุนส่งผลต่อความมุ่งมั่นอย่างไร แทนที่จะเน้นที่การวิเคราะห์ต้นทุนและผลประโยชน์ในทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทางสังคม ทฤษฎีการแลกเปลี่ยนทางสังคมเน้นที่วิธีที่ผู้คนพยายามลดต้นทุนให้เหลือน้อยที่สุดและเพิ่มผลตอบแทนให้สูงสุด
การประเมินรูปแบบการลงทุนของ Rusbult
การทำความเข้าใจจุดอ่อนและจุดแข็งของโมเดลการลงทุนของ Rusbult ถือเป็นสิ่งสำคัญ เช่นเดียวกับทฤษฎีเกี่ยวกับพฤติกรรมของมนุษย์ทั้งหมด เราต้องกำหนดว่าความรู้เบื้องหลังทฤษฎีมีความมั่นคงเพียงใด
โมเดลการลงทุนของ Rusbult – ประเด็นสำคัญ
รูปแบบการลงทุนของ Rusbult ที่พัฒนาขึ้นในปีพ.ศ. 2523 อธิบายว่าทำไมผู้คนจึงมุ่งมั่นต่อความสัมพันธ์ โดยสำรวจว่าปัจจัยบางประการส่งผลต่อการพัฒนาและความมั่นคงของความสัมพันธ์อย่างไร
Rusbult เน้นย้ำถึงปัจจัยสามประการที่ส่งผลต่อความมุ่งมั่นและความมั่นคงของความสัมพันธ์ ได้แก่ ความพึงพอใจ การเปรียบเทียบกับทางเลือก และขนาดการลงทุน
เขากล่าวว่าผู้คนลงทุนทรัพยากรที่จับต้องไม่ได้และจับต้องไม่ได้ รวมถึงการลงทุนภายในและภายนอกในความสัมพันธ์ ยิ่งการลงทุนนั้นสำคัญมากเท่าใด โอกาสที่คู่รักจะอยู่ด้วยกันก็ยิ่งมากขึ้นเท่านั้น
งานวิจัยของ Le and Agnew (2003), Bui, Peplau และ Hill (1996), Rhatigan และ Axsom (2006) และ Impett, Beals และ Peplau (2002) สนับสนุนโมเดลของ Rusbult โมเดลการลงทุนอธิบายว่าทำไมผู้คนจึงอยู่ในความสัมพันธ์ที่เต็มไปด้วยความรุนแรง
อย่างไรก็ตาม ปัญหาเกี่ยวกับโมเดลดังกล่าวมีอยู่ตรงที่มันสามารถให้หลักฐานเชิงสัมพันธ์ได้เท่านั้น และการวิจัยชี้ให้เห็นว่าโมเดลดังกล่าวถูกทำให้เรียบง่ายเกินไป
What is the investment theory in psychology?
วิธีการนำไปใช้
- การประเมินความสัมพันธ์: ผู้คนสามารถใช้โมเดลนี้ในการประเมินความสัมพันธ์ของตน โดยพิจารณาว่าตนเองมีความพึงพอใจมากน้อยเพียงใด มีทางเลือกที่ดีกว่าหรือไม่ และได้ลงทุนอะไรไปบ้างในความสัมพันธ์
- การปรับปรุงความสัมพันธ์: การเพิ่มการลงทุนในความสัมพันธ์ เช่น การใช้เวลาร่วมกันมากขึ้น หรือการสร้างความทรงจำที่ดี สามารถช่วยเสริมสร้างความมุ่งมั่นและความพึงพอใจ
- การตัดสินใจเกี่ยวกับความสัมพันธ์: โมเดลนี้ช่วยให้ผู้คนตัดสินใจได้ดีขึ้นเกี่ยวกับการอยู่ในหรือออกจากความสัมพันธ์ โดยการพิจารณาทั้งสามปัจจัยที่มีผลต่อความมุ่งมั่น
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น